ผีเสื้อ
“ชีวิตมีขึ้น มีลง เหมือนผีเสื้อที่เดี๋ยวบินสูง เดี๋ยวบินต่ำ”
ผีเสื้อ เป็นเรื่องสั้นขนาดยาวที่บันทึกความเปลี่ยนแปลงของสังคมจีนในช่วงการปฏิวัติวัฒนธรรม (ค.ศ.1966-1969) แสดงให้เห็นผลกระทบทางการเมืองต่อชีวิตมนุษย์ในสังคม ผู้อ่านจะได้เห็นชีวิตที่ผกผันของจางซือหยวน ที่เดี๋ยวเป็นนักปฎิวัติ เดี๋ยวกลายเป็นผู้ทรยศต่อการปฏิวัติ เดี๋ยวเป็นผูู้ปฏิบัติงานระดับสูง เดี๋ยวกลายเป็นนักโทษการเมืองถูกจองจำ เดี๋ยวมีชีวิตสุขสบาย เดี๋ยวต้องมาใช้ชีวิตทำงานหนักและยากลำบากที่หมู่บ้านดอย เดี๋ยวได้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรี ชีวิตของเขาเหมือนฝัน ทั้งฝันดีฝันร้าย เหมือนผีเสื้อตัวน้อย เดี๋ยวบินสูงเดี๋ยวบินต่ำ ไม่มีอะไรอยู่คงที่ ไม่มีอะไรแน่นอน สรรพสิ่งล้วนเป็นอนิจจัง
ความงดงามของเรื่องนี้อยู่ที่ความสามารถของ หวังเหมิง ผู้เขียนซึ่งสะท้อนให้เห็นปัญหาพื้นฐานของมนุษย์ เขาพยายามแสดงให้เห็นว่าสังคมและมนุษย์มีความสลับซับซ้อน การปฏิวัติสังคมและการสร้างสรรค์สิ่งที่ดีงามทั้งหลายเพื่อส่วนรวมนั้น จึงมิใช่สำเร็จผลได้เพียงเพราะมีความปราถนา อุดมคติหลักการหรือทฤษฎีทางการเมืองเท่านั้น แต่ต้องใช้ปัญญาพินิจตนเองและสังคมอย่างละเอียดรอบด้าน จนสามารถเข้าใจตนเองและเข้าใจสังคมรอบตัวได้
จุดเด่น
- เข้าใจในสัจธรรมของชีวิตว่าใดๆในโลกล้วนเปลี่ยนแปลง หวังอย่างหนึ่งได้สิ่งที่ตรงกันข้าม
- ได้เห็นความเปลี่ยนแปลงและบริบทที่เปลี่ยนไปของสังคมจีนผ่านวรรณกรรมเรื่องนี้
- ได้ไตร่ตรองเปรียบเทียบกับชีวิตตนเองและพินิจสารที่ซ่อนอยู่ในยุคที่ความเปลี่ยนแปลงอันเป็นสัจธรรมนี้เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว
อ่านแล้วได้อะไร
จะมีความรู้สึกร่วมกับจางซือหยวนตัวเอกของเรื่อง ที่บางครั้งหนักแน่น บางครั้งสับสน บางครั้งล่องลอย บางครั้งวิตกกังวล บางครั้งชื่นบาน บางครั้งสำนึกบาป พร้อมๆกับการคลี่คลายสถานการณ์การเมืองในประเทศจีน อาจกล่าวได้ว่า “ผีเสื้อ” คือประวัติศาสตร์สาธารณรัฐประชาชนจีนในรูปแบบวรรณกรม 
